Teoria kursów walutowych w świetle doktryn ekonomicznych
Kursy walutowe w świetle historii oraz rozwój teorii i związek na wpływ cen kursów w Polskich bankach i kantorach
Teoria kursów walutowych w dotychczasowym jej rozwoju związana jest nierozłącznie z historią doktryn ekonomicznych. Międzynarodowa wymiana ekonomiczna jest wszędzie i zawsze wyrazem kształtowania się określonego popytu i podaży obrotach pomiędzy rozmaitymi partnerami. Kształtowanie to może następować w sposób spontaniczny, uzależniony od pełnej swobody obrotów lub też co obecnie spotykane jest częściej pod wpływem świadomej polityki państwa które może ten sposób popyt i podaż cenowo regulować ponieważ popyt i podaż nawet w ogólnych wielkościach nie pokrywa się z sobą przynajmniej przejściowo w określonym momencie kraj sprzedający za swoje towary lub usługi otrzymuje jako świadczenie obcą walutę lub co jest z regułą dewizy które można przeznaczyć następnie w dowolnym okresie na dokonywanie zakupów towarów lub usług za granicą, w kraju partnera lub poza nim jeżeli otrzymujemy do dyspozycji dewizy wyrażone w walucie wymienianej. Cena wyrażająca wartość dewizy w pieniądzu innego kraju ma w obrocie międzynarodowym istotne znaczenie gdyż rozstrzyga o ekonomicznej efektywności transakcji. Cena ta czyli kurs kształtuje się swobodnie jak na przykład w Szwajcarii lub w Hong Kongu bądź w wyniku celowego regulowania przez państwo czy to w sposób pośredni jak na przykład w Wielkiej Brytanii czy pośredniak krajach Socjalistycznych.
W operacjach za granicą powszechnym ekwiwalentem jest ostatecznym efekcie przede wszystkim złoto jako pieniądz światowy. W dobie współczesnej złota używa się do tych celów nie z uwagi na jego ustawową wartość nominalną która państwo może narzucić lecz używa się jako towaru monetarnego a więc albo jako wartość kruszcu o umownej określonej sile nabywczej na rynku światowym albo jako jego wartości w stosunku do Krajowej wartości nabywczej. Właśnie dlatego pieniądz kruszcowy przyjmowany jest dziś w operacjach za granicą według jego wartości wyłącznie kruszcowej na przykład zniszczone monety złote jakie bank Francji bardzo chętnie wydaje swoich płatnościach za granicą przyjmowane są tylko według ich wartości faktycznej a więc pomniejszonej o stopień zużycia a monety srebrne według aktualnych cen srebra w złocie. W okresie istnienia Gold Coin Standard bilety bankowe dopóki były wymienione na złoto przyjmowano tak jak złoto, ich przewóz był bowiem łatwiejszy a koszty przesyłki i ubezpieczenia mniejsze aniżeli złoto zupełnie inaczej przedstawia się ta sprawa obecnie gdy bilety bankowe z reguły nie są wymienialne a pieniądz papierowy szeregu krajów na przykład państwo turystycznych to w ogóle nie jest dopuszczone do obrotów za granicą i traktowane wyłącznie jako wewnątrz krajowy. W tych przypadkach miododajny staje się szacunek siły nabywczej pieniądza krajowego dokonywane bądź nad zagranicznym rynku pieniężnym na przykład na giełdzie bądź też przez władze monetarne, bankowe, państwowe lub międzynarodowe. Obecnie w obrotach płatniczych z za granicą decydujące znaczenie ma nie krajowy pieniądz gotówkowy lecz takie środki płatnicze które wprawdzie mają w kraju określoną wartość ale nie są nim pieniądzem sensu sito natomiast za granicą mogą być na pieniądz wymienione. Mamy tu na myśli wszelkie tytuły uprawniające do otrzymania lub dysponowania obcym pieniądzem za granicą czyli dewizami, ich wartość zależy od wartości pieniądza na jaką opiewają ceny w tego rodzaju płatnościach za pieniądze w ich wyrażony określone są jako kurs dewizy. Kurs dewiz są to więc ceny jakie płaci się za te dewizy pieniądzem krajowym. Podobnie kurs walutowy jest to cena jaką płaci się za obcy pieniądz gotówkowy w pieniądzu krajowym. Kursy te to jest kurs walut i kurs dewiz dają wyraz relacji wymiennej pieniądza krajowego i zagranicznego z uwagi na to że mimo wszystko pojęcie kursu walutowego jest szersze i bardziej utarte w terminologii używamy w zasadzie terminu kurs walutowy stosując termin kurs dewizowy jedynie wtedy gdy jest to niezbędne ze względów metrycznych.
Musimy pamiętać że te dewizy stanowiły zawsze zwłaszcza zaś w dobie współczesnej - olbrzymią większość międzynarodowych obrotów płatniczych wracając tylko do zagadnienia ceny można od razu postawić pytanie na jakim poziomie kształtują się omawiana cena i w jaki sposób określa się jej wysokość. W systemie waluty złotej typu gold coins standard lub gold bilans standard złoto było wspólną podstawą kursów i określało stosunek wymienny według wielkości jednostki pieniężnej wyrażonej w złocie wahania obcego pieniądza a więc jego odchylenia się od relacji do złota było tu zależne od różnych zmian na rynku na przykład wzrostu popytu lub w przypadku podaży określonej dywizji. Mechanizm tych wahań w granicach tak zwanego punktów złota jest zbyt dobrze znany aby istniała potrzeba omawiania go tu szerzej znacznie bardziej doniosłe jest natomiast aktualne zagadnienie wahań kursów innych systemach walutowych we wszystkich tych systemach złoto pozostaje w prawdzie powszechnym ekwiwalentem najogólniejszym miernikiem wartości ale nie ma w nich już automatycznego stabilizatora jakim był w warunkach palety złotej typu gold coin standard wspomniany mechanizm swobodnego transfer złota i walut obcych oraz dewiz. Przy ustalaniu stosunku wymienionego pieniądza dwóch krajów jednym z głównych czynników określających kurs jest poziom cen kształtujący się na rynkach tych dwóch krajów czynnik ten został zanalizowany w różnych teoriach główne z nich to teorie bilansu płatniczego parytetu siły nabywczej teorie walutowej ilościowej średnich różnic i dochodu narodowego wśród przedstawicieli różnych teorii dotyczących kursów możemy wyróżnić dwie grupy skrajnych poglądach Jedna z nich uważa kurs walutowy za wynik pochodną bilansu płatniczego i prawie nie zajmuje się zagadnieniem poziomu cen podczas druga uznając za czynnik określający kurs zarówno bilans płatniczy taki parytet siły nabywczej w tym ostatnim widzi czynnik główny i decydujący.